Që nga viti 2001, Japonia ka vënë në dispozicion rreth 6.8 miliardë dollarë për rindërtimin e infrastrukturës së Afganistanit. Ndihma e mëtejshme prej 720 milionë dollarë duhet të paguhet midis viteve 2021 dhe 2024, por tani ka të ngjarë që kjo ndihmë të pezullohet.

Vetëm në vitin 2018, Koreja e Jugut vuri në dispozicion 2.2 milionë dollarë për të mbështetur fëmijët dhe gratë në situata të rrezikuara në Afganistan. Një pjesë e madhe e ndihmës jepet përmes kishave të krishtera dhe organizatave përkatëse.

Japonia dhe Koreja e Jugut po monitorojnë nga afër se si po sillet qeveria kineze me pushtetarët e rinj në Kabul. Sepse ndërsa Tokio dhe Seuli duan të pezullojnë bashkëpunimin e zhvillimit për momentin, sipas raporteve të mediave, Pekini e ka njohur që të hënën përmbysjen nga talebanët

Pekini tregon praninë e tij

Një zyrtar i qeverisë kineze shprehu shpresën se talebanët do të ndërtonin një strukturë politike që do të kontribuonte në paqen e qëndrueshme në Afganistan. Pekini “mban kontakte dhe komunikim me talebanët” dhe synon të “luajë një rol konstruktiv në paqen dhe rindërtimin e Afganistanit”.

Një pyetje e madhe është nëse Pekini do të vazhdojë të zgjerojë sferën e tij gjeopolitike të ndikimit duke ofruar ndihmë financiare. Kina tashmë ka krijuar lidhje të ngushta me Pakistanin, ndërsa kërkon qasje në Oqeanin Indian. Afganistani mund të jetë një aleat tjetër strategjik i rëndësishëm në Azinë Qendrore.

Kina është e lidhur me Afganistanin me një kufi malor prej 76 kilometrash. Ekspertët dyshojnë se Pekini mund të përpiqet të përfitojë nga vakumi i afërt në fushën e bashkëpunimit ndërkombëtar të zhvillimit në Afganistan.

“Njohja e shpejtë e qeverisë talebane ishte një hap guximtar nga Kina dhe shihet si një sfidë nga bashkësia ndërkombëtare,” thotë Hiromi Murakami, profesor i shkencave politike në Universitetin Temple në Tokio, në një intervistë për DW.

Pekini ka fituar terren politikisht, ushtarakisht dhe përmes programeve të tij të ndihmës në Azi dhe Paqësor vitet e fundit. “Ka të ngjarë që ai të përdorë të njëjtat taktika në Afganistan.”

Kritika nga Tokio dhe Seuli

Në dallim nga kursi i Pekinit, si Japonia ashtu edhe Koreja e Jugut nuk e kanë bërë veten të preferuar të regjimit të ri në Kabul për shkak të kritikave të tyre të mëparshme ndaj talebanëve. Kohët e fundit në maj, Ministria e Jashtme japoneze dënoi një “sulm terrorist” në një shkollë në Kabul, në të cilin u vranë disa vajza.

“Tokio do të presë dhe do të shohë se si do të punojnë qeveritë e tjera me qeverinë e re talebane,” thotë eksperti. Në dallim nga Kina, ndihma për zhvillimin e Japonisë nuk është e lidhur me qëllimet strategjike.

Sipas Murakamit, është e vështirë të përfytyrohet se si mund të vazhdojnë projekte të shumta në fushën e bujqësisë dhe infrastrukturës, pas largimit të personelit të ambasadës dhe të organizatave ndihmëse janë larguar.

Edhe Stephen Nagy, Profesor i Asociuar i Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin Ndërkombëtar të Krishterë në Tokio, është skeptik. Nëse talebanët u mohojnë grave dhe vajzave mundësi arsimi dhe kufizojnë liritë e tyre, “Japonia dhe Koreja e Jugut do të tërhiqen dhe do ta drejtojnë ndihmën e tyre diku tjetër”.

Ministria e Jashtme e Koresë së Jugut u shpreh veçanërisht e qartë në fillim të gushtit. Në një deklaratë ajo tha se sulmi ndaj një zone të OKB-së në Herat dhe “incidentet e dhunshme që pasuan duhet të hetohen si krime të mundshme lufte”.

“Talebanët duhet të heqin dorë nga mohimi i përfshirjes së tyre në shkeljet e të drejtave të njeriut. Ata duhet të njohin ligjet ndërkombëtare dhe të vënë para përgjegjësisë ata që janë në radhët e tyre, të cilët janë përgjegjës për shkeljet e të drejtave të njeriut,” u tha në një deklaratë e Ministrisë së Jashtme të Koresë së Jugut.

Për ndihmësit në vend, misioni në Afganistan mund të jetë me rrezik për jetën. Në vitin 2019, për shembull, kreu i Shërbimeve Mjekësore të Peace Japan, Tetsu Nakamura, u qëllua për vdekje pranë Jalalabadit. Ai kishte drejtuar një numër projektesh vaditjeje në mbështetje të popullsisë vendase. Për vrasjen u fajësuan talebanët./ DW