Nga Mark Hannah/ Ashtu siç bënë dy paraardhësit e tij, Presidenti Biden është zotuar t’i japë fund l uftës në Afganistan. Por siç bënë gjithashtu dy paraardhësit e tij, ai mund të përfundojë në mënyrë tr agjike duke e përjetësuar atë. Të pakët në numër nga një institucion i sigurisë kombëtare i fiksuar për të vazhduar këtë fatke qësi, ekipi i Biden do të ketë nevojë për guxim dhe qartësi nëse dëshiron të shkëpusë përfundimisht Amerikën nga ajo që është bërë një l uftë e kotë. Është me fat që ka një mundësi për ta bërë këtë. Vitin e kaluar, pas një dekade negociatash, Shtetet e Bashkuara dhe Talibanët arritën një marrëveshje që bën thirrje për një tërheqje të plotë të t rupave amerikane deri më 1 maj. Administrata tani po përpiqet të ndërmjetësojë bisedimet e paqes midis qeverisë Afgane dhe Talibanëve. Kjo përpjekje nuk duhet të vijë në k urriz të këtij angazhimi. Por administrata thuhet se po konsideron një zgjatje gjashtë-mujore të qëndrimit të trupave amerikane. Nëse Shtetet e Bashkuara bëjnë që Talibanët të pranojnë një zgjatje të tillë, ato trupa bëhen thjesht një levë në një d ramë të k omplikuar diplomatike. Nëse kjo nuk ndodh dhe tërheqja vonohet gjithsesi, marrëveshja që ka parandaluar çdo v iktimë u shtarke të SHBA për vitin e kaluar do të shpërbëhet. Pavarësisht gjithçkaje, do të jetë “e vështirë” për të marrë trupat amerikane në shtëpi brenda afatit, siç tha z. Biden për ABC News këtë javë.
Si nënkryetar, z. Biden k undërshtoi rritjen e t rupave në Afganistan në vitin 2010. Vitin e kaluar, ai e pranoi me mençuri se “është koha për t’i dhënë fund l uftërave të përjetshme”. Sekretari i tij i shtetit, Antony Blinken, pohoi dy vjet më parë se ishte “koha për të prerë kordonin” në Afganistan. Këtë muaj, z. Blinken këmbënguli se veprimet u shtarake do të ndërmerren “vetëm kur objektivat dhe misioni janë të qarta dhe të arritshme” dhe “me pëlqimin e informuar të popullit amerikan”. Sipas një sondazhi që unë dhe kolegët e mi kemi kryer, populli amerikan mbështet detajet e marrëveshjes SHBA-Taliban, gjashtë me një. Atëherë, pse është largimi nga Afganistani kaq “i vështirë”? E vërtetë, vendi paraqet d ilema: Pavarësisht dekadave të n dërhyrjes dhe investimeve amerikane, ai mbetet i d obët dhe i qeverisur d obët. Ashtu si shtetet e tjera të d obëta dhe të qeverisura d obët, kjo mund të tërheqë e kstremistë të d hunshëm. Ky është një s hqetësim real, por jo i pamundur për t’u k apërcyer: Z. Biden do të duhet të mbajë lidhje diplomatike dhe aftësi inteligjente për të p enguar grupe si Al Kaeda dhe Shteti Islamik, transmeton lexo.com.al.
Ekzistojnë gjithashtu s hqetësime reale se largimi i t rupave amerikane do të d etyrojë qeverinë afgane dhe talebanët të përballen me mundësinë e një l ufte civile të p ërshkallëzuar. Por Afganistani ka qëndruar në një l uftë civile për dekada, shumë përpara mbërritjes së t rupave amerikane 20 vjet më parë; është më shumë se eg ocentrike për politikëbërësit amerikanë të mendojnë se vetëm ata mund ta mbajnë vendin së bashku. P engesa më e madhe me të cilën përballet administrata e Biden mund të jetë më afër shtëpisë. Pavarësisht premtimeve për ta bërë politikën e jashtme të shërbejë interesat e amerikanëve të përditshëm, shumë prej vendimeve të Uashingtonit janë të k ufizuara nga një kulturë profesionale midis politikëbërësve që normalizon l uftën dhe idealizon fuqinë u shtarake. Nuk është sikur po ushtrohet p resion tek z. Biden për të qëndruar në Afganistan me një argument të n gurtë; shumica e analistëve pranojnë lirisht se Shtetet e Bashkuara nuk kanë asnjë rrugë të besueshme drejt fitores, se u shtria nuk është e stërvitur për “midwife democracy” dhe se qeveria Afgane është shumë e ko rruptuar.
Përkundrazi, komuniteti i sigurisë kombëtare nuk mund të durojë pranimin e dështimit të tij. Kjo është arsyeja pse shumë që mbështesin vazhdimin e lu ftës kapen pas justifikimeve të p alogjikshme ose të f orcuara. Në një takim të drejtorëve të Këshillit të Sigurisë Kombëtare, kryetari i Shefave të Përbashkët të Shtabit, gjeneral Mark Milley, thuhet se bëri një lutje emocionale për të qëndruar në Afganistan, pas “gjithë g jakut dhe mundit të shpenzuar” atje. Një raport i fundit nga Grupi Studimor i Afganistanit i porositur nga kongresi, i cili këshilloi kundër tërheqjes së t rupave të SHBA-së, tregon sesa i osifikuar është bërë institucioni i politikës së jashtme. Anëtarët e grupit argumentojnë se misioni i u shtrisë duhet të përfshijë qëllime të larta si krijimin e stabilitetit, promovimin e demokracisë dhe “formësimin e kushteve që rrisin perspektivat e një procesi të suksesshëm të paqes”. Rekomandimet e tyre pasqyrojnë supozime të paimagjinueshme dhe arsyetime të stakuara që kanë mbajtur Shtetet e Bashkuara të mbërthyer në Afganistan për kaq gjatë. Nga ana tjetër, mirëbesimi i tyre mbresëlënës duket se është k omprometuar nga një sërë lidhjesh financiare me kontraktorët kryesorë të mbrojtjes, transmeton lexo.com.al.
Ashtu si Gjenerali Milley, raporti ra pre e m ashtrimit të “sunk costs”, duke këmbëngulur që trupat amerikane duhet të qëndrojnë në vend, pjesërisht, për të “nderuar s akrificat që janë bërë” (duke dëgjuar shumicën e veteranëve që favorizojnë tërheqjen e t rupave mund ta arrijnë në të vërtetë atë qëllim). Raporti nuk mund të n xisë një interes të rëndësishëm kombëtar për të qendruar dhe në vend të kësaj doli me vetëm pretendime të paqarta si: “Një Afganistan i qëndrueshëm do të krijonte potencialin për bashkëpunim ekonomik rajonal që mund të sjellë përfitime për të gjitha vendet në rajon, duke lidhur Azinë Qendrore të pasur me energji me Azinë e Jugut të privuar nga energjia”. Z. Biden erdhi në zyrë duke parashikuar një “politikë të jashtme për klasën e mesme”. Kur ai zgjodhi Jake Sullivan për të qenë këshilltari i tij i sigurisë kombëtare, ai këmbënguli që z. Sullivan të gj ykojë të gjitha vendimet e tij mbi “një pyetje themelore: A do ta bëjë kjo jetën më të mirë, më të lehtë, më të sigurt për familjet në të gjithë këtë vend?”.
Qëndrimi në kurs në Afganistan nuk arrin asgjë nga këto – dhe z. Sullivan duket se e di këtë. Ai e pranon këtë në një raport që ishte bashkëautor vitin e kaluar, duke deklaruar qartë se l ufta ka “provuar të jetë e kushtueshme për interesat ekonomike të klasës së mesme”. Por nuk është e lehtë të ndërtosh një politikë të jashtme që i jep përparësi interesave të amerikanëve të zakonshëm. Nëse administrata e Biden dëshiron të përputhë politikat e saj me premtimet e saj, do të duhet të heq kulturën e in ercionit të Uashingtonit. Kjo nuk ka të bëjë vetëm me Afganistanin. Njerëzit që bëjnë politikë të jashtme priren të jenë të shkëputur nga opinioni publik dhe të gjithë janë të etur për të qenë në përputhje me një konsensus dypartiak që favorizon n dërhyrjen mbi përmbajtjen. Uashingtoni është f ajtori i vetëm. Votuesit amerikanë shpesh nuk i japin përparësi politikës së jashtme gjatë sezonit të zgjedhjeve dhe kështu nuk ushtrojnë ndikimin politik që ata mund të kenë. Për fat të mirë, në vitet e fundit, ka pasur më shumë përpjekje për të k ufizuar fuqinë u shtarake amerikane, dhe një brez i ri i kujdesshëm ndaj l uftës ka filluar të bëjë të dëgjohet zëri i saj. E gjithë kjo nuk ka qenë e mjaftueshme për të sjellë fundin e l uftës së Amerikës në Afganistan – ende, transmeton lexo.com.al.
Arritja e paqes dhe stabilitetit në Afganistan ka qenë gjithmonë një detyrë sizifiane dhe lidershipi i politikës së jashtme të Amerikës ka pak motiv për t’u përballur me k oston politike të tërheqjes. Edhe pse shumica e amerikanëve favorizojnë përfundimin e l uftës, pas 20 vjetësh, ata janë bërë të padurueshëm ndaj saj. Z. Biden ka shumë të ngjarë që e di se tërheqja e 1 majit nga Afganistani nuk është e parakohshme, por e vonuar. Duke kërkuar të shmangë shpërqendrimin politik të pasojave të çrregullta të tërheqjes së trupave, ai rr ezikon t’i mbajë Shtetet e Bashkuara të zh ytura në një l uftë që nuk mund të fitojë. Presidenti Biden, i cili dëshiron që Amerika të rimarrë një këndvështrim të përulur dhe të matur, është i kualifikuar në mënyrë unike që Uashingtoni të heqë dorë nga vazhdimi i tij d etyrues i këtij k onflikti përtej kësaj pranvere. Le të shpresojmë që ai të përshpejtojë mençurinë dhe vullnetin për ta bërë këtë./NYT/Lexo.com.al/e.c.
